مبرزا حبیب دستان بنی (1253–1326 هـ.ق) از نویسندگان و مترجمان برجسته دوره قاجار در ایران بود که در زمینه ادبیات و زبان فارسی نقش مهمی ایفا کرد. او بیشتر به دلیل خدماتش در ترجمه و تالیف کتابهای علمی و ادبی شناخته میشود. در زمان او، نیاز به آشنایی با علوم و دانشهای جدید اروپایی احساس میشد و مبرزا حبیب با ترجمه آثار مختلف از زبانهای اروپایی به فارسی، در این زمینه نقش مهمی داشت. او در عین حال، در نگارش و ویراستاری آثار ادبی فارسی نیز تبحر داشت و سبک خاصی را در نثر فارسی به کار میبرد.
از مهمترین آثار او میتوان به ترجمه رمان معروف «حاجی بابای اصفهانی» اثر جیمز موریه اشاره کرد. این رمان که به طنز و کنایه به زندگی و فرهنگ ایرانیان در دوره قاجار پرداخته، با ترجمه او به فارسی معرفی شد و به یکی از آثار ادبی مهم دوران خود تبدیل گردید. ترجمه این کتاب توسط مبرزا حبیب با مهارتهای زبانی و طنزپردازی بینظیرش، باعث شد که اثر به سرعت مورد توجه عموم قرار گیرد و همچنان یکی از ترجمههای برجسته از آثار اروپایی به فارسی به حساب میآید.
علاوه بر ترجمه، مبرزا حبیب در زمینه آموزش و گسترش زبان فارسی نیز تلاشهای زیادی انجام داد. او آثاری را در زمینه دستور زبان فارسی تألیف کرد که به نسلهای بعدی زبانآموزان و نویسندگان فارسیزبان کمک زیادی کرد. از جمله دستاوردهای او در این زمینه، نگارش کتابهایی درباره اصول دستور زبان فارسی بود که همچنان مورد استفاده پژوهشگران و زبانآموزان قرار میگیرد. مبرزا حبیب با تلاشهای خود توانست سهم مهمی در انتقال دانش و ادبیات بین فرهنگهای مختلف داشته باشد و نقش قابلتوجهی در تاریخ ادبیات فارسی ایفا کند.
(در دست تکمیل)